Η ιστολογική εξέταση είναι μια ιατρική υπηρεσία που αφορά στην εξέταση του ιστού ενός οργάνου ή τμήματος αυτού έπειτα από την κατάλληλη επεξεργασία υπό τους φακούς του μικροσκοπίου με στόχο τη διάγνωση ασθενειών ή την αξιολόγηση της όποιας παθολογίας του εκάστοτε ιστού.

Αυτή η διαδικασία είναι συχνά απαραίτητη για τον προσδιορισμό του είδους της πάθησης, την αξιολόγηση της σοβαρότητάς της, τον προσδιορισμό διαφόρων επιμέρους παραμέτρων αυτής που θα οδηγήσουν στον καθορισμό του κατάλληλου σχεδιασμού της θεραπείας.

Η ιστολογική εξέταση ξεκινάει από την παραλαβή των δειγμάτων ιστού που αφαιρέθηκαν με την επέμβαση του κλινικού συνεργάτη ιατρού, είτε μέσω ελάσσονων επεμβάσεων (μικρές λήψεις βιοψίας ή ενδοσκοπικές λήψεις) είτε μέσω χειρουργικής επέμβασης και ακολουθεί η προσεκτική πρωτοκόλληση και έπειτα επεξεργασία αυτών των δειγμάτων στον χώρο του παθολογοανατομικού εργαστηρίου.

Ο ιστός μονιμοποιείται με ειδικά διαλύματα και στη συνέχεια αφού μελετηθεί ενδελεχώς μακροσκοπικά, επιλέγονται οι κατάλληλες περιοχές που χρήζουν μικροσκοπικής εξέτασης. Αυτές οι περιοχές υποβάλλονται σε ειδικές τεχνικές επεξεργασίας ώστε τελικά αποτυπώνονται σε αντικειμενοφόρα πλακίδια, τα οποία χρωματίζονται αναλόγως προς μικροσκοπική εξέταση.

Όταν υπάρχει ανάγκη άμεσης εξαγωγής διαγνωστικών συμπερασμάτων ώστε κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης, να προσαρμοστεί αναλόγως το πλάνο της πορείας του χειρουργείου διενεργείται η Ταχεία Βιοψία.